شاید تا به حال در اطراف خود، اشخاصی را دیده باشید که به دلیل مسائل گواهینامه‌ای با مشکلات زیادی روبرو شده اند و همیشه سوالاتی در این رابطه در ذهنتان بوده است که شاید بی پاسخ مانده یا به طور کامل به آن پاسخ داده نشده است. 

در همین راستا و البته در ادامه‌ی مباحث هفته‌های قبل که در مورد گواهینامه و انواع آن بود، در این مطلب قصد داریم تا به سوالات شما در رابطه با مشکلات گواهینامه‌ای و پرداخت یا عدم پرداخت خسارت صحبت کنیم. 

پس با ما همراه باشید. 

سوالات شما در رابطه با گواهینامه و پرداخت خسارت 

سوالات زیادی در رابطه با گواهینامه و پرداخت یا عدم پرداخت خسارت در ذهن‌های مختلف پیش می‌آید که در زیر فقط به چند مورد از آن‌ها اشاره کرده‌ایم و در ادامه سعی کرده‌ایم تا به آن‌ها پاسخ دهیم. 

• اگر فردی گواهینامه نداشته باشد و با خودرو یا موتورسیکلت، تصادف کرده و به جان و مال  فرد یا افرادی دیگر آسیب برساند. در صورتی که مقصر باشد، می‌تواند از بیمه استفاده کند؟ 
• اگر فردی گواهینامه نداشته باشد، تصادف کند و مقصر شناخته نشود، خسارتی به او پرداخت می‌شود؟ 
• آیا فردی که گواهینامه داشته ولی در حال حاضر منقضی شده است با فردی که فاقد گواهینامه بوده است یکسان است؟ 

با توجه به سوالات بالا، در ادامه به بررسی موارد زیرخواهیم پرداخت: 

1. پرداخت خسارت بیمه بدنه و ثالث به فرد فاقد گواهینامه که مقصر شناخته شده است 
2. پرداخت خسارت بیمه بدنه و ثالث به فرد فاقد گواهینامه که مقصر نبوده است 
3. پراخت خسارت بیمه بدنه و ثالث به فردی که قبلاً گواهینامه داشته است، ولی در زمان تصادف منقضی بوده است 
4. پرداخت خسارت بیمه بدنه و ثالث به فردی که گواهینامه داشته است ولی مرتبط با وسیله نقلیه نبوده است 
5. پرداخت خسارت بیمه بدنه و ثالث به فردی که گواهینامه داشته است ولی محدودیت های گواهینامه‌ای را رعایت نکرده است 

پرداخت خسارت بیمه به فرد فاقد گواهینامه 

قطعاً افرادی که بدون گواهینامه پشت فرمان اتومبیل می‌نشینند یا با موتورسیکلت رانندگی می‌کنند، می‌دانند که کارشان غیرقانونی است و حداقل دردسری که ممکن است برایشان ایجاد شود، جریمه شدن توسط پلیس است. اما اگر کار به دردسرهای بزرگتر بکشد و خدایی نکرده تصادف کنند، تکلیف چیست؟ پرداخت خسارت چگونه انجام می‌شود؟ 

در این صورت، دو حالت پیش می‌آید، یا فرد مقصر است و یا مقصر نیست.  

اگر مقصر باشد که نه می‌تواند از بیمه بدنه برای خسارتی که به وسیله‌ی نقلیه خودش وارد شده استفاده کند و نه می‌تواند از بیمه شخص ثالث برای پرداخت خسارت استفاده کند و در هر صورت باید خسارت را خودش پرداخت کند. البته برای پرداخت خسارت‌های سنگین، بیمه به کمک او می‌آید. 

 اگر میلغ خسارت زیاد باشد و فرد از عهده‌ی پرداخت آن برنیاید، شرکت بیمه خسارت را پرداخت می‌کند و فرد به صورت قسط‌بندی، مبلغ را به شرکت بیمه برمی‌گرداند. 

شرکت بیمه در قبال این پرداخت، ضمانتی را به صورت سفته و... از فرد دریافت می‌کند. 

و البته این را هم بدانید که صندوقی هم به نام صندوق تامین خسارت‌های بدنی وجود دارد، که در چنین مواقعی به کمک فرد مقصر آمده و کاری مشابه را انجام می‌دهد. 

در هر صورت، خسارت را باید شمایی بدهید که بدون گواهینامه از وسیله نقیله استفاده کرده‌اید. 

حال اگر فرد مقصر نباشد و در تصادفی که رخ می‌دهد، زیان ببیند می‌تواند از بیمه ثالث مقصر، خسارت دریافت کرده و فقط برای نداشتن گواهینامه از سمت پلیس راهور جریمه شود. 

پرداخت خسارت بیمه به فرد دارای گواهینامه منقضی 

قبل از اینکه به این بپردازیم که آیا اصلاً به فرد دارای گواهینامه منقضی، خسارتی تعلق می‌گیرد یا خیر، بیایید فرق بین گواهینامه باطل‌شده و منقضی را بدانیم. 

گواهینامه‌‌ی باطل شده، دقیقاً مثل نداشتن گواهینامه است و علت‌های مختلفی برای ابطال گواهینامه وجود دارد که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم. 

• انجام تخلفات مختلف و رسیدن نمرات منفی به حد ابطال گواهینامه 
• انجام حرکات نمایشی و خطرناک 
• تغییر شرایط جسمانی شخص دارای گواهینامه به طوری که نتواند با شرایط جدید رانندگی کند 
• عدم رعایت ممنوعیت رانندگی در گواهینامه پایه 3 

 گواهینامه‌ی منقضی شده، به هیچ عنوان مثل نداشتن گواهینامه نیست. زیرا فردی که گواهینامه او منقضی شده است، همچنان صلاحیت رانندگی را دارد، و بنا به دلایلی از جمله طول کشیدن مراحل اداری، گواهینامه وی دچار مشکل شده است. 

حال که تفاوت بین گواهینامه باطل‌شده و منقضی شده را می‌دانید، اگر فردی که گواهینامه‌اش باطل شده است تصادف کند و مقصر حادثه شناخته شود، نه بیمه بدنه و نه بیمه ثالث برای وی جبران خسارت نخواهندکرد. اما اگر فردی گواهینامه‌اش منقضی شده است، تصادف کرده و مقصر شناخته شود، هم بیمه بدنه و هم بیمه ثالث برای وی جبران خسارت خواهندکرد. 

پس اگر گواهینامه شما منقضی شده بود و تصادف کردید، به هیچ عنوان صحنه حادثه را ترک نکنید و به هیچ عنوان نگران پرداخت خسارت توسط شرکت بیمه نباشید. 

در صحنه بمانید و در روزهای آتی به شرکت بیمه مراجعه کرده و با دریافت فرم استعلام از کارشناس شرکت و مراجعه به راهنمایی و رانندگی و تایید منقضی شدن یا گم‌شدن گواهینامه از سوی راهنمایی و رانندگی، بقیه مراحل دریافت خسارت از شرکت بیمه را طی کنید. 

پرداخت خسارت بیمه به فردی که گواهینامه مرتبط نداشته است 

همانطور که قبلاً هم در مطلب " همه چیز درباره محدودیت های گواهینامه"  گفتیم، هر گواهینامه مختص به گروه خاصی از وسایل نقلیه است و این مرتبط بودن گواهینامه با وسیله نقلیه به این دلیل است که رانندگی با هر یک از وسایل به مهارت‌های خاص همان وسیله نیاز دارد. 

برای مثال، فردی گواهینامه پایه 3 دارد و تمام مهارت‌های مربوط به دور زدن با کامیون را فرانگرفته است، پشت فرمان کامیون می‌نشیند و در حین دور زدن با آن تصادف می‌کند. اینجاست که قانون می‌گوید: 

شخص نمی‌تواند بدون داشتن گواهینامه متناسب وسیله نقلیه، اقدام به تردد کند، این عمل در حقیقت به خطر انداختن جان خود و دیگر افراد جامعه است. چنین رفتاری نقض فانون راهنمایی و رانندگی بوده و فرد خاطی باید در مواجه با حوادث احتمالی پاسخ‌گو باشد. 

پس یکی از مواردی که در زمان بروز حادثه و پرداخت خسارت توسط شرکت بیمه، اهمیت زیادی دارد، مرتبط بودن گواهینامه با وسیله نقلیه است. 

پرداخت خسارت بیمه به فرد دارای محدودیت‌های گواهینامه‌ای 

حال اگر فردی گواهینامه مرتبط با وسیله‌ی نقلیه ای که سوار شده است را داشته باشد ولی در پشت گواهینامه وی، یکی از محدودیت‌های درج شده در جدول محدودیت‌های رانندگی درج شده باشد و تصادف کند. در صورتی که در زمان حادثه، خودرو او فاقد سیستم یا علائم ذکر شده در محدودیت باشد یا به طور کلی محدودیت را رعایت نکرده باشد، دقیقا مثل فردی است که فاقد گواهینامه رانندگی است و همان قوانین برای وی اعمال می‌شود. 

به مثال‌های زیر توجه کنید: 

• فردی دچار ضعف بینایی است، پشت گواهینامه وی کد 31 یا 32 درج شده است و او حتماً باید با عینک رانندگی کند، ولی امروز عینکش را همراه خود نیاورده و بدون عینک رانندگی کرده و تصادف کرده است. 
• فردی به هر دلیلی در پشت گواهینامه وی 41 درج شده است و باید فقط در محدوده شهری رانندگی کند، اما سهواً یا عمداً 5 کیلومتری از محدوده شهری خارج شده است و تصادف کرده است. 
• فردی به دلیل معلولیتی که دارد باید از پدال و دنده دستی استفاده کند، اما خودروی وی فاقد چنین سیستمی است و برای مسافت کوتاهی قصد استفاده از این خودرو را داشته و حال تصادف کرده است. 

در هر یک از این مثال‌ها، فرد با جان خود و دیگران بازی کرده و باید شخصاً خسارت‌های وارد شده را جبران کند. 

 
سخن پایانی 

درست است که حالا دیگر می‌دانید نداشتن گواهینامه یا داشتن با شرایطی خاص، چه مسائلی را برای شما به وجود می‌آورد. پس سعی کنید به عنوان عاقل، کاری نکنید که پشیمانی به بار بیاورد و مجبور شوید تمام زندگی خود را برای یک ندانم‌کاری از دست بدهید. 

باز هم به قول معروف: " چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی؟"