منظور از توانگری مالی  شرکت های بیمه چیست؟ توانگری مالی شرکت های بیمه چه کاربردی دارد ؟ چرا باید میزان توانگری مالی شرکت های بیمه سنجیده شود؟ در پاسخ باید گفت یکی از شاخص‌های مهم در تصمیم‌گیری خرید بیمه‌نامه از شرکت‌های مختلف بیمه شاخص توانگری مالی است. در واقع این شاخص نشان می‌دهد بیمه‌ای که انتخاب می‌کنیم توانایی انجام تعهدات را دارد. همچنین بدین معناست که شرکت بیمه چه قدر به تعهدات مالی خود عمل کرده است. با توجه به سطح توانگری مالی شرکت‌های بیمه می‌توان تصمیم گرفت خرید بیمه از کدام شرکت برای ما سودمندتر است.

توانگری مالی شرکت های بیمه 

یکی از شاخص‌های مهم در تصمیم‌گیری خرید بیمه‌نامه از شرکت‌های مختلف بیمه شاخص توانگری مالی می‌باشد. این شاخص به ما می‌گوید که شرکت بیمه‌ای که انتخاب می‌کنیم توانایی ایفای تعهدات خود را دارد؟ سطوح توانگری مالی به ۵ دسته تقسیم می‌شود. که سطح ۱ بالاترین توانایی و سطح ۵ پایین ترین توانایی مالی را دارا هستند.

توانگری مالی نسبت سرمایه موجود به سرمایه مورد نیاز است برای مثال اگر شرکت بیمه‌ای ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشد ولی سرمایه مورد نیازش ۲۰۰ میلیارد تومان باشد این به معنای توانگری پایین شرکت است و اگر این سرمایه زیر ۱۵۰ میلیارد باشد خطرناک است و باید به آن توجه شود.

منظور از سرمایه مورد نیاز حداقل سرمایه‌ای است که موسسه بیمه باید برای پوشش ریسک‌هائی که در معرض آن است در اختیار داشته باشد که بر‌اساس مدل سرمایه مبتنی بر ریسک تعیین شده است. در آئین‌نامه چهار ریسک شامل ریسک صدور بیمه‌نامه، ریسک بازار، ریسک اعتبار و ریسک نقدینگی منظور و برای تعیین هرکدام از ریسک‌ها از دو عامل ریسک‌‌نما و ضریب ریسک استفاده شده است .

در نهایت توانگری مالی شرکت بیمه نشان‌گر اعتبار و قدرت آن شرکت در پرداخت خسارت‌های بالا و قبول ریسک‌های سنگین است.

سطوح توانگری مالی

توانگری مالی به ۵ سطح تقسیم می‌شود. سطح ۱ بالاترین توانایی و سطح ۵ پایین ترین توانایی مالی را دارد.

سطح ۱: وضعیت مطلوب شرکت، توانگری برابر ۱۰۰ یا بیشتر، توانایی بالا در انجام تعهدات در مقابل بیمه‌گذاران.

سطح ۲: توانگری بیش از ۷۰ و کمتر از ۱۰۰ درصد، توانایی انجام تعهدات را دارند ولی برای رسیدن به شرایط مطلوب باید تقویت شوند.

سطح ۳: بیش از ۵۰ و کمتر از ۷۰ درصد است. در این سطح شرکت‌ها موظفند علاوه بر اعلام برنامه ترمیم وضعیت مالی دو ساله به تفکیک هر سال، برنامه افزایش سرمایه برای ۲ سال آتی را نیز ارائه کنند.

سطح ۴: بیش از ۱۰ و کمتر از ۵۰ درصد. شرکت‌ باید برنامه ترمیم وضعیت مالی و افزایش سرمایه برای سال آینده و تمهیدات لازم جهت ارتقاء سطح توانگری خود را ارائه نمایند.

سطح ۵: کمتر از ۱۰ درصد است. در این سطح بیمه مرکزی مجاز است پروانه فعالیت شرکت بیمه را در یک یا چند رشته بیمه‌ای تعلیق یا ابطال نماید.

آئین نامه 69 ( توانگری مالی شرکت های بیمه )

شورای‌عالی بیمه در اجرای بند ۵ ماده ۱۷ و با توجه به مواد ۴۰ و ۵۹ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری و در اجرای ماده ۱۱۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۴-۱۳۹۰)، در جلسه مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۹۰آیین ‌نامه نحوه محاسبه و نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه را در ۱۵ ماده و دو تبصره به شرح زیر تصویب نمود:

آیین‌نامه شماره ۶۹
آیین‌نامه نحوه محاسبه و نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه

• فصل اول- تعاریف
  • ماده 1- در این آیین نامه، عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار رفته است:
    1. توانگری مالی: توانایی مالی موسسه بیمه برای پوشش ریسکهای پذیرفته شده خود است.
    2. ریسک بیمه گری:ریسکهائی که موسسه بیمه به دلیل صدور بیمه نامه و قبولی اتکائی با آن مواجه است.
    3. ریسک بازار:ریسکهائی که موسسه بیمه به دلیل نوسان قیمت در بازار با آن مواجه است.
    4. ریسک اعتبار:ریسکهائی که موسسه بیمه به دلیل احتمال عدم انجام تعهدات مالی توسط طرفهای معامله خود با آن مواجه است.
    5. ریسک نقدینگی:ریسکهائی که موسسه بیمه به دلیل عدم کفایت داراییهای جاری جهت ایفای تعهداتش با آن مواجه است.
    6. داراییهای قابل قبول:شامل داراییهای موسسه بیمه بر اساس صورتهای مالی مصوب بجز داراییهای نامشهود آن از قبیل سرقفلی، حق امتیاز،‌ حق اختراع و علامت تجاری است.
    7. داراییهای جاری:شامل مجموع موجودی نقد، سرمایه گذاریهای کوتاه مدت، مطالبات از بیمه گزاران و نمایندگان، مطالبات از بیمه گران وبیمه گران اتکایی، سایر حسابها و اسناد دریافتنی (اسناد دارای حداکثر ۲ سال سررسید)، سهم بیمه گران اتکایی از ذخایر فنی می باشد. همچنین سپرده بانکی و اوراق مشارکت ذیل سرمایه گذاریهای بلند مدت نیز جزء داراییهای جاری محسوب می شوند.
    8. بدهیهای جاری:شامل مجموع بدهی به بیمه گزاران و نمایندگان، بدهی به بیمه گران و بیمه گران اتکایی، سایر حسابها و اسناد پرداختنی و همچنین ذخیره خسارت معوق می باشد.
    9. ارزش مطالبات از داخل کشور:شامل مجموع مطالبات از بیمه گزاران و نمایندگان، مطالبات از بیمه گران و بیمه گران اتکایی، سایر حسابها و اسناد دریافتنی و مطالبات بلند مدت می باشد.
    10. سرمایه موجود:شامل داراییهای قابل قبول به اضافه مازاد ارزش روز نسبت به ارزش دفتری داراییها منهای بدهیهای موسسه بیمهاست.
    11. ریسک‌نما (Exposure):متغیرهای مالی که ریسک‌های تعریف شده در بندهای ۲ تا ۵ ماده ۱ این آئین‌نامه را برای مؤسسه بیمهنمایندگی می‌کنند.
    12. ضریب ریسک (Risk factor):نرخ ریسک را در ارتباط با هر یک از ریسک‌نماها تعیین می‌کند.
    13. سرمایه الزامی:حداقل سرمایه‌ای که موسسه بیمه باید برای پوشش ریسکهایی که در معرض آن است در اختیار داشته باشد.
    14. نسبت توانگری مالی (Solvency Margin Ratio: SMR):نسبتی که مقدار توانگری مالی مؤسسه بیمه را اندازه می‌گیرد و از تقسیم مبلغ سرمایه موجود بر مبلغ سرمایه الزامی بدست می‌آید.
    15. برنامه ترمیم وضعیت مالی:برنامه مالی که موسسه بیمه در صورتیکه نسبت توانگری مالی آن از سطحی که در این آیین نامه مشخص می‌شود پایین‌تر بیاید ملزم می‌شود برای ترمیم وضعیت و ساختار مالی خود تهیه و به بیمه مرکزی ارائه نماید.
    16. برنامه افزایش سرمایه:برنامه مالی که موسسه بیمه در صورتی که نسبت توانگری مالی آن از سطحی که در این آیین نامه مشخص می شود پایین تر بیاید ملزم می شود برای افزایش سرمایه خود تهیه و به بیمه مرکزی ارائه دهد.
• فصل دوم- نحوه محاسبه سرمایه موجود، سرمایه الزامی و نسبت توانگری مالی
  • ماده ۲- موسسات بیمه موظفند مبلغ سرمایه موجود خود را از طریق جمع ارزش داراییهای قابل قبول به اضافه مازاد ارزش روز نسبت به ارزش دفتری داراییهای ثابت منهای بدهیهای موسسه بیمه طبق جدول ۱ پیوست ۱ محاسبه کنند.
  
  
  • تبصره - ارزش روز داراییهای ثابت موسسه بیمه باید طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری و یا هر روش دیگری که مورد تایید بیمهمرکزی ج.ا. ایران باشد، تعیین و در محاسبات مربوط به مبلغ سرمایه موجود لحاظ گردد.
  • ماده ۳- موسسات بیمه موظفند مبلغ سرمایه الزامی خود را طبق فرمول زیر و با استفاده از جداول ۲ تا ۵ پیوست ۲ محاسبه کنند:
  • ماده ۴- نسبت توانگری مالی (SMR) طبق فرمول زیر محاسبه می گردد:
  • ماده ۵- بیمه مرکزی ضرایب ریسک موضوع جداول پیوست ۲ تا ۵ این آیین نامه را هر ۲ سال یکبار اصلاح و ضرایب جدید را به موسساتبیمه ابلاغ می‌نماید.
  • ماده ۶- موسسات بیمه موظفند نسبت توانگری مالی خود را بصورت سالانه محاسبه و گزارش تفصیلی محاسبات آنرا پس از حسابرسی صورتهای مالی با تایید در هیات مدیره با امضای مدیر عامل موسسه بیمه به همراه اظهار نظر حسابرس موسسه حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی به بیمه مرکزی جهت تایید ارسال نمایند. بیمه مرکزی ظرف مدت ۲ ماه مراتب تایید یا عدم تایید خود را به موسسه ذیربط اعلام می نماید.
  
  
  • تبصره - موسسات بیمه موظفند در صورت اعلام بیمه مرکزی نسبت توانگری مالی خود را برای دوره‌های زمانی کمتر از یکسال محاسبه و به بیمه مرکزی ارائه نمایند.
• فصل سوم- نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه
  • ماده ۷- سطوح نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه به شرح ۵ سطح زیر تعیین می شوند: 
    سطح ۱: مقدار نسبت توانگری مالی موسسه بیمه برابر با ۱۰۰ درصد و بیشتر می‌باشد. 
    سطح ۲: مقدار نسبت توانگری مالی موسسه بیمه برابر با یا بیش از ۷۰ درصد و کمتر از ۱۰۰ درصد می‌باشد. 
    سطح ۳: مقدار نسبت توانگری مالی موسسه بیمه برابر با یا بیش از ۵۰ درصد و کمتر از ۷۰ درصد می‌باشد. 
    سطح ۴: مقدار نسبت توانگری مالی موسسه بیمه برابر با یا بیش از ۱۰ درصد و کمتر از ۵۰ درصد می باشد. 
    سطح ۵: مقدار نسبت توانگری مالی موسسه بیمه کمتر از ۱۰ درصد می‌باشد.
  • ماده ۸- چنانچه نسبت توانگری مالی موسسه بیمه حسب نظر بیمه مرکزی در سطح ۲ باشد، مؤسسه موظف است برنامه ترمیم وضعیت مالی خود را برای ۳ سال مالی آتی (به تفکیک سالانه) تهیه و جهت رسیدگی به بیمه مرکزی ارائه دهد. در این برنامه موسسهبیمه باید نشان دهد که چگونه نسبت توانگری مالی خود را ظرف ۳ سال حداقل تا سطح ۱ ارتقاء خواهد داد. برنامه ترمیم وضعیت مالی مؤسسه بیمه حداقل شامل مواردی به شرح ذیل خواهد بود:
    1. صورت برآورد تفصیلی درآمدها و هزینه ها،
    2. ترازنامه و سود و زیان پیش بینی شده،
    3. نحوه تامین منابع مالی قابل دسترس جهت پرداخت معوقات و بدهیها با اولویت بیمه گزاران،
    4. زمانبندی و اولویت بندی پرداخت معوقات و بدهیها به تفکیک بدهی به بیمه گزاران و سایر بستانکاران با رعایت قوانین و مقررات مربوط،
    5. روش و نحوه محاسبه ذخایر فنی،
    6. سیاستهای کلی موسسه بیمه در مورد بیمه اتکایی،
    7. سیاست پرداخت سود به سهامداران با رعایت قوانین و مقررات مربوط،
    8. نحوه کاهش ریسک (بویژه ریسکهای بیمه گری، اعتبار، نقدینگی و بازار)،
    9. برنامه ها و اقدامات جهت تقویت ساختار مالی و نقدینگی.
  • ماده ۹- چنانچه نسبت توانگری مالی موسسه بیمه حسب نظر بیمه مرکزی در سطح ۳ باشد، مؤسسه موظف است علاوه بر برنامه ترمیم وضعیت مالی، برنامه افزایش سرمایه خود را برای ۲ سال مالی آتی (به تفکیک سالانه) تهیه و جهت رسیدگی به بیمه مرکزی ارائه دهد. در این برنامه‌ها موسسه بیمه باید نشان دهد که چگونه نسبت توانگری مالی خود را ظرف ۲ سال حداقل تا سطح ۲ ارتقاء خواهد داد. برنامه افزایش سرمایه مؤسسه بیمه حداقل شامل مواردی به شرح ذیل خواهد بود:
    1. صورت گردش وجوه و صورت حساب جامع سرمایه،
    2. روشها و منابع تامین سرمایه و هزینه و ریسک هر یک،
    3. مبالغ و مدت زمان تامین سرمایه،
    4. نحوه و موارد مصرف سرمایه،
    5. سیاست پرداخت پاداش به هیات مدیره و مدیران.
  • ماده۱۰- چنانچه نسبت توانگری مالی موسسه بیمه حسب نظر بیمه مرکزی در سطح ۴ باشد، مؤسسه موظف است برنامه ترمیم وضعیت مالی و برنامه افزایش سرمایه خود را برای سال مالی آتی تهیه و جهت رسیدگی به بیمه مرکزی ارائه دهد. در این برنامه‌ها موسسه بیمه باید نشان دهد که چگونه نسبت توانگری مالی خود را ظرف ۱ سال حداقل تا سطح ۳ ارتقاء خواهد داد.
  • ماده ۱۱- بیمه مرکزی پس از دریافت برنامه ترمیم وضعیت مالی و برنامه افزایش سرمایه (موضوع مواد ۸، ۹، و ۱۰ این آیین نامه)، ظرف مدت ۲ ماه آنها را رسیدگی و نتیجه را به موسسات بیمه برای اجرا اعلام می‌نماید. موسسه بیمه موظف است گزارش عملکرد برنامه‌های مذکور را هر ۳ ماه یکبار به بیمه مرکزی ارائه نماید.
  • ماده ۱۲- موسسه بیمه‌ای که نسبت توانگری مالی آن طبق اعلام بیمه مرکزی در یکی از سطوح ۳ و ۴ باشد علاوه بر اقدامات مذکور در مواد ۸ تا ۱۱ این آیین نامه بر حسب مورد، موظف است به نحوی که بیمه مرکزی تعیین می‌کند یک یا تعدادی از اقدامات زیر را فوراً به مرحله اجرا درآورد:
    1. از پرداخت پاداش به هیات مدیره و مدیران موسسه بیمه خودداری نماید،
    2. از توزیع بیش از ۱۰ درصد سود (سود قابل توزیع به سهامداران) خودداری نماید،
    3. هزینه‌های اداری و عمومی خود را کاهش دهد،
    4. از سرمایه‌گذاری درگزینه‌های معینی خودداری نموده یا بر مقدار آنها محدودیت اعمال نماید،
    5. روش محاسبه نرخ حق بیمه قراردادهای بیمه‌ای که در آینده منعقد می‌شوند را اصلاح نماید،
    6. عملیات صدور بیمه در بخشی از شعب را کاهش دهد،
    7. فعالیتهای برخی از شعب خود را محدود نماید،
    8. عملیات صدور بیمه در شرکتهای تابعه را کاهش دهد،
    9. سهام یا دارایی شرکتهای تابعه را به فروش برساند،
    10. از توسعه فعالیت‌های بیمه‌ای در رشته های جدید خودداری نماید،
    11. اعضای هیات مدیره و مدیران خود را تغییر دهد.
  • ماده ۱۳- چنانچه نسبت توانگری مالی موسسه بیمه طبق اعلام بیمه مرکزی در سطح ۵ باشد، بیمه مرکزی مجاز است پروانه فعالیت موسسه بیمه را در یک یا چند رشته بیمه ای تعلیق یا ابطال نماید.
• فصل چهارم: ضمانت اجرا
  • ماده ۱۴- در صورت ارائه ناقص داده ها و اطلاعات نسبت توانگری مالی، عدم رعایت مهلت های مقرر در این آیین نامه، خودداری از محاسبه و ارسال گزارش تفصیلی نسبت توانگری مالی، انجام محاسبات بر مبنای اطلاعات غیرواقعی و غیرمعتبر و عدم اجرای برنامه‌های ترمیم وضعیت مالی و افزایش سرمایه توسط هر یک از موسسات بیمه، بیمه مرکزی به ترتیب هر یک از اقدامات زیر را انجام می دهد:
    1. تذکر به مدیر عامل و یا هیات مدیره موسسه بیمه،
    2. اخطار کتبی به مدیر عامل و یا هیات مدیره موسسه بیمه،
    3. اعلام سلب صلاحیت مدیر عامل و یا هیات مدیره موسسه بیمه،
    4. تعلیق پروانه فعالیت موسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه توسط بیمه مرکزی از سه ماه تا یکسال،
    5. ارائه پیشنهاد لغو پروانه فعالیت موسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه با تایید شورای عالی بیمه و تصویب مجمع عمومی بیمهمرکزی.
  • ماده ۱۵- بیمه مرکزی موظف است گزارش عملکرد سالانه این آیین نامه توسط هر یک از موسسات بیمه را تهیه و حداکثر تا پایان مهر ماه هر سال به شورای عالی بیمه ارایه نماید.

سخن پایانی

طبق اعلام بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، توانگری مالی بیمه نوین در سال 1400 معادل ١٨٨درصد و در سطح یک تائید شده است.

 به گزارش روابط عمومی و بین‌الملل بیمه نوین، طبق بررسی‌ها و کنترل انجام شده از سوی بیمه مرکزی ج.ا.ایران و براساس صورت‌های مالی بیمه نوین در سال ٩٩، توانگری این شرکت معادل ١٨٨ درصد تائید شده که نسبت به سال قبل افزایش داشته است. 

بر اساس این گزارش، سطح یک توانگری مالی بیمه نوین درسال جاری با نسبت ١٨٨ درصد در مقایسه با نسبت ١١۴ درصد در سال گذشته، از افزایش قابل توجهی برخوردار بوده است. همچنین این پنجمین سال متوالی است که شرکت بیمه نوین با توجه به اعمال مدیریت صحیح ریسک، در سطح یک توانگری مالی قرار گرفته است.

شرکت‌هایی که در سطح «یک» توانگری قرار دارند، از توانایی کافی برای ایفای تعهدات خود، در مقابل بیمه‌گذاران برخوردارند و همچنین توانمندی بیشتری برای کسب سهم از بازار و ارتقای خدمات خود دارند.

در این مقاله سعی شد به طور کامل موارد مربوط به توانگری مالی بررسی و خدمتتان تقدیم گردد . در صورت وجود هر گونه ابهام و نیاز به مشاوره با کارشناسان ما ارتباط بگیرید .

اگر مجدداً در این زمینه سوالی داشتید با مشاوران ما تماس بگیرید یا نظرات و سوالات خودتان را برای ما ارسال کنید .