راهنمای بیمه شخص ثالث
بیمه شخص ثالث چیست؟
این بیمه در تعریف قانونی، بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل اشخاص ثالث است که به اختصار بیمه شخص ثالث نامیده می‌شود. به طور کلی جبران هرگونه خسارت مالی و جانی وارد شده به اشخاص ثالث به عهده بیمه شخص ثالث است. راننده‌ی مقصر حادثه، شخص ثالث تلقی نمی‌شود و برای جبران خسارت‌های بدنی راننده مقصر بیمه حوادث راننده به همراه بیمه‌نامه شخص ثالث ارائه می‌شود. در قرارداد بیمه شخص ثالث:
- شخص اول صاحب بیمه‌نامه و مالک خودرو است.
- شخص دوم یا ثانی شرکت بیمه‌گر است.
- شخص سوم یا ثالث شامل تمام افرادی است که در حوادث مرتبط با خودرو، زیان جانی یا مالی دیده باشند. (بجز راننده مقصر حادثه)
خرید بیمه شخص ثالث
همانطور که می‌دانید، خرید بیمه شخص ثالث برای تمام خودروها اجباری است.در نگاه اول شاید دلیل تقاضای فراوان این بیمه‌نامه اجباری بودن آن باشد؛ اما وقتی از زاویه دیگری به این مسئله نگاه میکنیم، می‌بینیم در حال حاضر اغلب مردم بخاطر شرایط اقتصادی موجود و افزایش نرخ دیه ترجیح می‌دهند، از بیمه استفاده کنند تا در صورت بوجود آمدن خسارت، پرداخت آن به عهده شرکت بیمه باشد. تمام شرکتهای بیمه وظیفه دارند این بیمه‌نامه را بر اساس دستورالعمل‌ها و شرایط مشخص شده توسط بیمه مرکزی ارائه نمایند. با این اوصاف، و با توجه به اینکه در حالت اولیه قیمت صدور شرکتهای مختلف تفاوت چندانی با هم ندارد، معمولا بیمه‌گران مختلف کیفیت ارائه خدمات و خسارت دهی متفاوتی دارند. همچنین ارائه پاره‌ای تخفیفات و تفاوت در پوشش‌های مالی باعث می‌شود نرخ شرکت‌ها نیز تفاوت‌های اندکی با یکدیگر داشته باشند.
چه مواردی تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرد؟
در بیمه شخص ثالث غرامت فوت و همچنین هزینه درمان و خسارت به اموال افراد زیان دیده پرداخت می‌شود. سقف پرداخت این هزینه‌ها به دو دسته‌ی خسارات مالی و جانی تقسیم می‌شود. هزینه‌های مالی تا سقف پوشش انتخاب شده در هنگام خرید بیمه‌نامه (در سال 97 بین 7.7 میلیون تا 30 میلیون تومان) و هزینه‌های جانی تا سقف 308 میلیون (معادل دیه کامل مسلمان در ماه حرام) پرداخت خواهد شد.
مبلغ دیه کامل چقدر است؟ ماه‌های حرام کدامند؟
- مبلغ دیه در ابتدای هر سال توسط بیمه مرکزی اعلام می‌گردد.
- مبلغ دیه در سال 1397 و برای ماه‌های عادی 231 میلیون و برای ماه‌های حرام 308 میلیون تومان اعلام شده است.
- ماه‌های حرام به ترتیب محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه هستند.
- سقف پوشش جانی به اندازه‌ی مبلغ دیه در ماه حرام است.
- حداقل پوشش مالی به اندازه یک چهلم مبلغ دیه در نظر گرفته می‌شود.
- حوادث جانی مربوط به راننده مقصر نیز تا سقف دیه در ماه‌های غیر حرام (عادی) یعنی تا 231 میلیون تومان تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرند.
معیارهای محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث
برای تعیین قیمت نهایی حق بیمه شخص‌ثالث، عوامل و ملاک‌های مختلفی را باید درنظر گرفت؛ در ادامه به بررسی این عوامل خواهیم پرداخت:
۱- حق بیمه پایه ابلاغ شده توسط بیمه مرکزی
روش محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث و میزان پوشش مالی و بدنی آن بر اساس دیه کامل یک انسان در ماه حرام است. قوه قضائیه هر ساله با انتشار بخشنامه ای میزان دیه کامل در ماه حرام را اعلام می‌کند. در سال ۹۷ دیه کامل در ماه حرام ۳۰۸ میلیون تومان و در ماه غیر حرام ۲۳۱ میلیون تومان تعیین شده است. بیمه مرکزی بر این اساس حداقل و حداکثر مبلغ حق بیمه را به شرکتهای بیمه ابلاغ می‌کند. البته حق بیمه پرداختی می‌تواند با توجه به دلایلی مانند تخفیف‌ها و تغییر برخی از موارد موثر بر قیمت حق بیمه، کاهش یا افزایش یابد.
۲- تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث
از عوامل مهم تاثیر گذار بر قیمت نهایی حق بیمه و محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث تخفیف عدم خسارت بیمه است؛ یعنی به نسبت تعداد سال‌های عدم استفاده از بیمه شخص‌ثالث به بیمهگذار تخفیف به صورت تصاعدی تعلق می‌گیرد. برای مثال اگر شخصی ۱ سال از بیمه شخص‌ثالث خود استفاده نکرده باشد و در تصادفی مقصر شناخته نشده باشد، برای تمدید بیمه‌نامه شخص‌ثالث خود در سال آینده مشمول ۵% تخفیف حق بیمه می‌شود. به همین ترتیب با افزایش تعداد سال های عدم خسارت، درصد تخفیف ثالث نیز افزایش می‌یابد. در قانون جدید تخفیف بیمه شخص ثالث این تخفیفات به جای ۸ سال، در ۱۵ سال اعمال می‌شود. تفاوت اعمال تخفیف عدم خسارت در قانون قبلی و جدید در جدول زیر قابل مشاهده است:
کاهش پلکانی تخفیف در صورت بروز خسارت
در قانون قبلی ثالث با اولین خسارت و کنده شدن کوپن بیمه‌نامه تمام تخفیف سال‌های قبلی از بین می‌رفت؛ اما در قانون جدید بیمه شخص ثالث شرایط تغییر کرده و کاهش تخفیفات به صورت پلکانی است. طبق تبصره 2 ماده 6 آیین‌نامه جدید تخفیف عدم خسارت، در صورت خسارت تمام تخفیفات بیمهگذار به یک‌باره از بین نمی‌رود. در جدول زیر می‌توانید تاثیر خسارت مالی و جانی را بر کاهش تخفیفات مشاهده کنید:
3- جریمه دیرکرد تمدید بیمه‌نامه ثالث
یکی از عوامل تاثیرگذار بر نرخ حق‌بیمه ثالث، جریمه دیرکرد تمدید بیمه‌نامه است؛ فراموشی تمدید به‌موقع بیمه‌نامه و تمدید نشدن بیمه ثالث به هر دلیلی، باعث افزایش حق‌بیمه می‌شود. بسته به نوع خودرو روزانه مبلغ مشخصی به‌عنوان جریمه دیرکرد درنظر گرفته می‌شود و جریمه دیرکرد در خودروهای مختلف متفاوت است. حداکثر میزان جریمه دیرکرد برای یک خودرو، معادل مبلغ جریمه دیرکرد 365 روز است؛ و اگر خودرویی چند سال هم بیمه‌نامه نداشته باشد فقط جریمه دیرکرد یک‌سال به حق بیمه او اضافه خواهد شد.
4- ریسک و کاربری خودرو
نوع کاربری و میزان ریسک خودرو در ایجاد حوادث رانندگی از عوامل مهم تاثیر گذار بر قیمت نهایی حق‌بیمه ثالث است. مثلا خودروهای آموزش رانندگی یا تاکسی‌ها، نسبت به خودروهای شخصی در معرض خطرات و حوادث رانندگی بیشتری هستند و باید حق بیمه شخص‌ثالث بیشتری را پرداخت کنند. کاربری‌‌هایی که باعث افزایش حق بیمه شخص ثالث می‌شوند شامل:
- کاربری صنعتی
- آمبولانس
- آتش‌نشانی
- تاکسی درون شهری و برون شهری
- بارکش و …
مثلا تاکسی‌های درون شهری موظف به پرداخت 10 درصد حق بیمه بیشتر هستند و همچنین بیمه‌نامه تاکسی‌های برون شهری 20 درصد و خودروهای آموزش رانندگی نیز 15 درصد گران‌تر خواهد بود.
5- میزان پوشش بیمه‌نامه شخص‌ثالث
میزان پوشش مالی بیمه‌نامه، میزان تعهد مالی شرکت بیمه را در مقابل بیمهگذار مشخص می‌نماید. بیمه مرکزی حداقل میزان پوشش مالی را برای سال 97، مبلغ ۷ میلیون و هفتصد هزار تومان تعیین کرده است. بیمهگذار با پرداخت حق بیمه بیشتر، می‌تواند پوشش مالی بالاتری را خریداری کرده و از خدمات بیشتری بهره‌مند شود. حداکثر پوشش مالی بیمه‌نامه ثالث مبلغ 30 میلیون تومان است.
6- تخفیف شرکت بیمه
شرکتهای بیمه می‌توانند با استفاده از تخفیفهای مجاز، قیمت پایین‌‌تری را به بیمه‌‌گذاران ارائه دهند. اما حتی با وجود اعمال تخفیف بیمه شخص ثالث، حق‌بیمه دریافتی نباید از حداقل حق‌بیمه تعیین شده توسط بیمه مرکزی کمتر باشد.
7- مدت اعتبار بیمه‌نامه
مدت اعتبار بیمه‌نامه شخص‌ثالث می‌تواند از چند روز تا یک سال باشد. برخی از شرکتهای بیمه، بیمه شخص‌ثالث را به صورت روز شمار نیز ارائه می‌دهند. در کل خرید بیمه شخص ثالث به صورت سالانه مقرون به‌‌صرفه‌‌تر است. همچنین قیمت بیمه‌نامه کوتاه مدت از بیمه‌نامه یک ساله بیشتر خواهد بود. زیرا ریسک بیمه‌‌های کوتاه مدت برای بیمه‌گر بیشتر می‌باشد. باید توجه داشت که بیمه‌نامه شخص ثالث از ساعت 24 روز خریداری فعال می‌شود. مثلا اگر روز شنبه اقدام به خرید یا تمدید بیمه‌نامه کنید، بیمه‌نامه شما از ساعت 24 همان روز یا به عبارتی از ابتدای بامداد یکشنبه فعال خواهد بود.
8- سال ساخت و عمر خودرو
در تمام شرکتهای بیمه نرخی به عنوان ضریب کهنگی در نظر گرفته می‌شود که به علت افزایش میزان ریسک خودروهای کهنه قرار داده شده است. این نرخ معمولا برای خودروهایی با عمر بیش از 15 سال محاسبه شده و به ازای هر سال 2 درصد به مبلغ بیمه‌نامه اضافه می‌گردد. حداکثر این ضریب برای ده سال کهنگی و معادل 20 درصد خواهد بود. برخی شرکتهای بیمه به طور کلی خودروهایی با سال ساخت بالا را تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار نمی‌دهند و از فروش بیمه‌نامه به این خودروها امتناع می‌ورزند.
حذف الحاقیه بیمه شخص ثالث
در قوانین قبلی اگر شروع سال بیمه‌ای شما از ابتدای سال و همزمان با تغییر میزان دیه نبود (مثلا سررسید بیمه در آذر ماه) باید برای مدت بیمه‌شده بر اساس دیه سال قبل، الحاقیه صادر و حق‌بیمه متناسب با دیه سال جدید اضافه می‌شد. اما در قوانین جدید نیازی به صدور الحاقیه ثالث و پرداخت مبلغ اضافه نیست و پرداخت مابه‌التفاوت آن به عهده صندوق تامین خسارت‌های جانی و بدنی ثالث است.
حذف کوپن بیمه ثالث از ابتدای سال 97
بر اساس قانون جدید از ابتدای سال 97 کوپن بیمه‌نامه شخص ثالث حذف شد. برخی شرکتهای بیمه به صورت کامل آن را حذف نموده‌اند و برخی شرکتهای بیمه کوپن‌ها را شماره گذاری نمی‌کنند. با این وجود تعدادی از شرکت های بیمه همچنان کوپن ها را به صورت قبل در بیمه نامه خود نگه داشته اند و احتمالا در آینده ای نزدیک اقدام به حذف آنها خواهند نمود. در کل کوپن کاغذی به صورت قانونی از بیمه ثالث حذف شده است و به زودی به جای بیمه‌نامه، کارت هوشمندی صادر می‌شود که دارای QR کد است و تمام سوابق و اطلاعات بیمه‌نامه از این طریق در دسترس خواهد بود.
انتقال بیمه شخص ثالث ضروری است؟
بیمه شخص ثالث قابلیت انتقال به صاحب جدید خودرو را خواهد داشت. برای این کار کافی‌ست فروشنده و خریدار خودرو به نمایندگی صادرکننده بیمه مراجعه نمایند. همچنین عدم انتقال رسمی بیمه‌نامه نیز از نظر قانونی منعی نخواهد داشت. چرا که صاحب بیمه‌نامه از نظر قانونی همان مالک خودرو است. همچنین اگر مالک قبلی بیمه‌نامه قصد داشته باشد بیمه‌نامه را برای خود نگه دارد و از تخفیفهای آن استفاده نماید، می‌تواند با مراجعه به نمایندگی، بیمه‌نامه را به خودرو جدید خود منتقل نماید. همچنین انتقال بیمه‌نامه به بستگان درجه اول نیز وجود دارد.
تمدید بیمه‌نامه شخص ثالث با یک شرکت بیمه جدید
در تمدید بیمه‌نامه شخص ثالث هیچ محدودیتی برای انتخاب شرکت بیمه وجود ندارد. خریدار می‌تواند بدون توجه به شرکتی که سال گذشته تحت پوشش آن بوده است در سال جدید بیمه‌نامه خود را از یک شرکت تازه خریداری نماید.
چگونه بهترین بیمه شخص ثالث را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب بهترین بیمه شخص ثالث نیاز دارید اطلاعات، شرایط و نرخ‌های تمام شرکتهای بیمه در کنار یکدیگر ببینید و بر اساس نیازها و الویت‌های خود مقایسه نمایید. سامانه استعلام «ازکیـ» به شما کمک می‌کند با چند کلیلک ساده و وارد نمودن مشخصات خودروی خود بدون هیچ زحمتی نرخ و شرایط ارائه شده برترین شرکتهای بیمه را در کنار هم ببینید و بهترین انتخاب را داشته باشید.